Een lesje Zuid-Afrikaanse geschiedenis

De laatste dag. De tassen zijn ingepakt en met moeite dichtgeritst omdat het bijna niet meer past. Zoveel spullen! Het is nu 11 uur. Onze transfer komt om 15 uur, dus eigenlijk zijn we te vroeg klaar. Demi zit met Dagmar, Saskia, Ellen, Griet, Petra en Guido te risken. Lotte, Anne en Karen zijn maandag weg gegaan en zijn al terug in Nederland, als het goed is. Ed en Kevern zijn gisteren weggegaan. Rick en Sara zijn vanmorgen opgehaald. Ze gaan naar Johannesburg om een auto te huren. Ze blijven samen nog een paar dagen in Afrika. Na vier weken zijn we zo aan iedereen gehecht geraakt. Het is vreemd om afscheid te nemen van mensen. Al zijn we volgende week - over 1 week en een paar dagen - bijna allemaal weer in Wageningen. Behalve Petra.. zij gaat vakken volgen in Zweden. Lotte gaat ergens in de achterhoek samenwonen met haar vriend, maar ik weet zeker dat we haar nog eens zien. Er zijn nu namelijk al ideëen voor een reünie. Ik denk dat we vaker een reünie gaan houden. Het is zo’n leuke hechte groep! Er is goed nieuws! Ed en Francis komen volgend jaar waarschijnlijk naar Nederland. Het zou echt heel leuk zijn om ze weer eens te zien na een tijd.
Ed brengt nu de truck terug naar Hazyview en komt dan weer naar Twana Lodge met z’n motor. Hij gaat touren. Maar omdat wij zo’n leuke groep zijn begint zijn tour bij Twana Lodge. Hij gaat ons heel erg missen zegt hij. Hij had nog nooit zo’n leuke en goed samenwerkende – niet ruzie makende – groep meegemaakt. Oh en ook nog een groep die veel wil leren, nadenkt over wat hij zegt en vragen stelt. Van de ene kant vind ik het jammer dat wij Ed niet meer zien. Omdat we om 15 uur weggaan. Hij komt aan het einde van de middag. Het is nu een stuk rustiger, want als iemand ADHD heeft is het Ed, oh en Rick :P. Ed vraagt constant de aandacht. Hij praat heeeeeeel veel, maar het is meestal heel boeiend. Heel zielig, heel grappig of heel interessant. Hij heeft gisteren voordat hij wegging in dit boekje geschreven. Daarna kwam iedereen met z’n boekje voor een persoonlijk berichtje :P. Ik heb andere uitspraken van Ed erbij gezet.

Toen Ed gisteren net weg was werden we opgehaald vooor de Soweto tour. Onze gids had een Zulu naam geloof ik. In ieder geval niet uit te spreken voor ons. Mekoko ofzo, maar dan beide k’s als klak met je tong.
We zijn eerst langs Johannesburg gereden. Hij heeft verteld over de criminaliteit. Volgens hem zouden wij het ook overleven in Johannesburg, als we er maar niet uitzien als toerist. Dus geen grote dagrugzakken en camera’s, en geen sierraden. Hij zei dat hij zelf ook nooit veel geld bij zich heeft.
We zijn daarna langs de uni van Johannesburg gereden. Deze is helemaal Engelstalig. Daarna reden we langs het huis van Nelson Mandela. Grote muur eromheen, maar we hebben een paar foto’s van het huis. Mandela woont daar met zijn derde vrouw. Zij komt uit Mozambique, en was eerder getrouwd met de leider van dat land. Maar hij was omgekomen bij een vliegtuigongeluk. De vrouw is dus twee keer ‘first lady’ geweest :P.

Na het huis zijn we naar het apartheidmuseum geweest. Het was best boeiend, maar op elke muur hing een lap tekst. En er waren veel muren… Na een tijdje hadden we allebei geen zin meer om te lezen. Het drong ook niet meer door. Gelukkig waren er ook veel foto’s en video’s die veel duidelijk maakten. We hebben de entreekaartjes bewaard. Er stond namelijk ‘whites’ of ‘non-whites’ op. Om naar binnen te gaan moest je in de goede rij staan en apart naar binnen. Demi en ik waren allebei ‘whites’, helaas. Anders hadden we beide kaartjes.

Na het museum zijn we naar Soweto gegaan: South Western Townships. Als eerste kwamen we langs hele grote dure huizen. Een straatje vol met miljonairs. Dat hadden we niet verwacht. Een township klinkt erg negatief, en daarom wonen ze daar. Ze kunnen het huis erg goedkoop bouwen en onderhouden omdat gas en elektriciteit in de townships een stuk goedkoper zijn. Daarnaast helpt iedereen elkaar in de townships. Dat schijnt daarbuiten anders te zijn.
De township was daar voor de zwarte mensen. Nadat de pest was uitgebroken in Johannesburg had de regering besloten om alle zwarte mensen uit de stad te halen. Na een tijdje zijn ze ook huizen – voor zover je het een huis kon noemen – gaan bouwen voor deze mensen, omdat ze terug begonnen te trekken naar de stad. Apartheid is zoiets stoms… Dus ze kregen een soort huis.
Na de miljonairshuizen kwamen we langs enorme rijen barakken. Deze waren alleen voor mannen die in de buurt werk hadden. Elke rij met barakken was voor één politieke stroming. De regering had geweren uitgedeeld zodat het ‘uitschot’ zichzelf wel zou opruimen. Als een man van de ene politieke stroming op de verkeerde plek liep werd hij doodgeschoten. Bij die barakken waren heel veel mensen dood gegaan en is nog steeds veel criminaliteit. Ook het AIDS percentage is er hoog. Maar de barakken gaan weg. Er worden nu gezinshuizen voor de mannen gebouwd. Ze mogen daar alleen wonen als ze met vrouw en kinderen komen. Anders geen huis. Uiteindelijk moeten alle barakken verdwijnen.

Daarna zijn we naar de echte sloppenwijken gegaan. Daar zijn we uitgestapt en hebben we een rondleiding gekregen van iemand die daar woont. Hij was moeilijk te verstaan. Hij heeft ons een huisje laten zien. Gemaakt van golfplaten, ongeveer 3 bij 2 meter. Misschien iets groter. Er stond een keukentje in, een kast, een bed… En dat was het. We vroegen aan de bewoonster met hoeveel mensen ze er wonen. Het was namelijk kleiner dan onze eenpersoons studentenkamers… 7 Mensen!! In dat kleine hutje. Zoveel! We waren met 10 mensen en er was geen plek voor iedereen om te staan. Een paar mensen zijn met haar op de foto gegaan. Ellen ging naast haar zitten en toen zei het vrouwtje dat er nog een baby lag onder het dekentje. Ellen zat er bijna bovenop. We hebben haar wat geld gegeven om haar te bedanken voor haar gastvrijheid. Toen we buiten kwamen stonden er allemaal super schattige kindjes. Dat wisten ze zelf natuurlijk heel goed. Ze vroegen hoe we heten en waar we vandaan kwamen. Ze hebben zich netjes voorgesteld… En vervolgens vroegen ze of we geld hadden, want ze hadden honger. Ik had ze m’n boterham moeten geven, want die heb ik zelf niet opgegeten. Maar ik denk dat ze geen honger hadden. Of wel. Maar het geld zal niet aan eten besteed worden vrees ik. Dat is zo jammer aan Afrika. Net als kleding inzamelen in Nederland en naar Afrika sturen. Dan denk je dat het aan arme mensen wordt gegeven, maar dan zit er weer een mannetje tussen in Afrika en dan komen onze kleren op de markt en worden verkocht… Niets voor de arme mensen.
Toen we bijna bij het busje waren kwam er een man naar ons toe. Of we bij zijn winkeltje wilden kijken. In de tussentijd hadden allemaal mensen hun kraampje verplaatst. Allemaal om het busje heen :P. We zijn even met die man meegelopen. Gewoon om vriendelijk te zijn, want hij wilde het graag laten zien. We waren niet van plan om iets te kopen. Maar we zagen iets leuks! Een boekensteun. Aan de ene kant de kop en aan de andere kant de kont van een giraffe. Hij had nog een mooi beeldje. Een stenen rand met een zwart beeldje in het midden. Dat stond symbool voor twee geliefden. Hij had alles zelf gemaakt (zei hij…) en hij had 7 uur gedaan over de twee geliefden. Maar we hebben de giraffe genomen. Een boekensteun is namelijk ook handig en niet alleen mooi.
Vervolgens zijn we langs een energiecentrale gereden. Dat ding staat naast de sloppenwijken, maar ze kregen vroeger geen stroom. Nu wel, voor zover mogelijk. Volgens mij zijn de sloppenwijken niet echt van stroom voorzien. Ze hebben wel één kraan waar drinkwater uit komt. Oh ik heb trouwens mijn drinkflesje weggegeven. Toen ze geld vroegen zei ik dat ik alleen een flesje bij me had en dat ze die wel mochten hebben.

Nelson Mandela had ook in die sloppenwijk gewoond. Hij kwam uit Kaapstad, maar zijn oom wilde dat hij ging trouwen met een meisje, maar hij dacht er anders over. Hij is toen weggegaan, naar Johannesburg. Hij heeft gestudeerd en is advocaat geworden. Hij heeft nog een ander huis gehad in Soweto; een matchboxhouse: 2 slaapkamers, 1 keuken en 1 zitkamer. Wc is buiten en alles is klein. Hij woonde daar met zijn tweede vrouw. Hij was al een keer gescheiden omdat zijn vrouw niet achter zijn ideëen stond. Zijn tweede vrouw was Winnie Mandela. We zijn langs hun matchboxhouse gereden. Maar ook langs het huis waar Winnie nu woont. In de tijd dat Nelson Mandela in de gevangenis zat heeft zij een groot huis laten bouwen in Soweto. Waar ze het geld vandaan heeft gehaald weet niemand. Toen Nelson Mandela vrij kwam heeft hij 9 dagen met haar in dat grote huis gewoond en is daarna teruggegaan naar z’n kleine matchboxhouse. Ze zijn gescheiden en niemand weet waarom.
Tegenover het huis van Nelson Mandela staat het met muren en extra kamers uitgebreide matchboxhouse van Desmond Tutu. Hij is nog steeds de eigenaar van het huis maar woont zelf in Kaapstad.

Maar er was nog iets speciaals in dezelfde straat, namelijk een school. Op 16 juni 1976 kwamen scholieren in opstand. De regering had besloten dat Afrikaans de onderwijstaal zou worden. Ze wilden namelijk niet dat zwarte mensen moeilijke vakken gingen volgen zoals wiskunde, natuurkunde en economie. En alle zwarte mensen spraken Engels. Op die manier zijn alleen blanke mensen goed opgeleid en blijven zwarte mensen dom. Natuurlijk waren de studenten het er niet mee eens. Ze begonnen een geweldloze optocht langs de scholen om uiteindelijk bij een stadion te eindigen en om te praten met de regering. Maar zo ver kwamen ze niet. Politiemensen en honden stonden ze op te wachten. Volgens getuigen begon een blanke politieman met het gooien van iets. Een steen of een traangasbom. En vervolgens begonnen ze met schieten. Juist de tweede dode is erg bekend geworden: Hector Pieterson, 13 jaar. Waarschijnlijk in de stroom scholieren gekomen door nieuwsgierigheid. Hij werd door zijn hoofd geschoten. Er was iemand met een camera op dat moment. Daarom is Hector Pieterson het bekendste geval en is het museum waar we geweest zijn naar hem vernoemd. Toen hij was geraakt werd hij opgepakt door Mbuyisa Makhubu die vervolgens met hem naar het ziekenhuis rende. De zus van Hector rende mee. En hier is een foto van gemaakt. Vervolgens is Mbuyisa het land uit moeten vluchten omdat hij gezien werd als terrorist, omdat hij mee had gedaan aan de opstand. Er is nooit meer iets van hem gehoord. De zus van Hector werkt in het museum. We hebben haar gezien.
We zijn ook in een kamer geweest waar allemaal grint lag, en 300 bakstenen. Op elke baksteen staat een naam van een scholier die is overleden. Maar 300 was eigenlijk te weinig. Er waren veel meer doden, zei onze gids.

Na het museum zijn we terug gegaan naar Twana Lodge. Het was een hele indrukwekkende dag Toen we terug waren hadden Sara, Rick, Griet en Dagmar voor iedereen gekookt. Ovenschotel, super lekker! En pannenkoeken als toetje, met blauwe kleurstof. Echt super grappig, smurfen pannenkoeken :P. De rest van de avond hebben we een beetje gerelaxed. Vanmorgen dus Rick en Sara uitgezwaaid en tas ingepakt. Ik zit nu buiten. Andrea is buikdansles aan het geven aan Iris, Griet, Hitomi en Merel. Best grappig.

Maar dit was vier weken Afrika. Ik vond het super leuk, mooi, leerzaam… Alles. We komen zeker nog eens terug. En ik denk dat we heel veel mooie Afrikafoto’s in onze combikamer gaan ophangen.

José